Trẻ thế nào được coi là dậy thì sớm? - Vinmec
Dậy thì là quá trình phát triển sinh lý, đánh dấu sự chuyển mình từ trẻ em sang tuổi trưởng thành. Tuy nhiên, không phải ai cũng trải qua giai đoạn này ở cùng một thời điểm. Đặc biệt, dậy thì sớm là hiện tượng mà nhiều bậc phụ huynh không mong muốn, khi cơ thể trẻ phát triển nhanh hơn so với độ tuổi bình thường. Vậy, thế nào được coi là dậy thì sớm? Hãy cùng Vinmec tìm hiểu qua bài viết này.
1. Khái niệm dậy thì sớm
Dậy thì sớm là khi các dấu hiệu của sự trưởng thành về mặt sinh lý xuất hiện trước độ tuổi bình thường. Thông thường, tuổi dậy thì của trẻ em thường rơi vào khoảng 9 đến 13 tuổi đối với bé gái và 11 đến 14 tuổi đối với bé trai. Tuy nhiên, khi một trẻ có những dấu hiệu của tuổi dậy thì (như sự phát triển của tuyến vú ở bé gái, sự phát triển của bộ phận sinh dục ở bé trai, mọc lông mu, v.v.) trước tuổi quy định, thì đó được coi là dậy thì sớm.
2. Các dấu hiệu nhận biết dậy thì sớm
Dậy thì sớm có thể biểu hiện ở cả bé gái và bé trai, với những dấu hiệu nhận biết rõ rệt.
Đối với bé gái:
- Phát triển tuyến vú: Bé gái có thể bắt đầu phát triển tuyến vú trước tuổi 8.
- Mọc lông mu và nách: Nếu lông mu hoặc lông nách xuất hiện trước khi bé gái 9 tuổi, đó là dấu hiệu của sự dậy thì sớm.
- Kinh nguyệt: Kinh nguyệt xuất hiện sớm trước tuổi 9 có thể là một dấu hiệu rõ ràng của dậy thì sớm.
Đối với bé trai:
- Tăng trưởng bộ phận sinh dục: Sự phát triển sớm của bộ phận sinh dục, đặc biệt là dương vật, có thể xảy ra trước 9 tuổi.
- Mọc lông mu và nách: Tương tự như ở bé gái, bé trai cũng có thể bắt đầu mọc lông mu và lông nách trước tuổi 9.
- Giọng nói thay đổi và cơ thể phát triển: Những thay đổi về giọng nói, cùng với sự gia tăng về kích thước cơ thể và cơ bắp, có thể là dấu hiệu của dậy thì sớm ở bé trai.
3. Nguyên nhân gây ra dậy thì sớm
Dậy thì sớm có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, có thể chia thành hai nhóm chính: dậy thì sớm trung ương và dậy thì sớm ngoại biên.
Dậy thì sớm trung ương: Đây là dạng dậy thì sớm phổ biến nhất, khi tuyến yên (ở não) bắt đầu tiết hormone sinh dục sớm. Nguyên nhân của dậy thì sớm trung ương có thể là do di truyền, các yếu tố nhiễm trùng, tổn thương não hoặc các bệnh lý thần kinh.
Dậy thì sớm ngoại biên: Là khi cơ thể bắt đầu phát triển do các tuyến khác, chẳng hạn như buồng trứng, tinh hoàn hoặc tuyến thượng thận, sản xuất hormone sinh dục sớm. Các nguyên nhân có thể bao gồm u buồng trứng, u tuyến thượng thận hoặc sự bất thường trong các cơ quan sinh dục.
4. Hệ quả của dậy thì sớm
Dậy thì sớm có thể mang đến những hệ quả cả về thể chất và tâm lý đối với trẻ em.
Ảnh hưởng thể chất:
- Trẻ có thể phát triển chiều cao nhanh chóng nhưng lại dừng lại sớm do các đầu xương (đầu gối) đóng lại quá sớm. Điều này dẫn đến việc trẻ có thể không đạt được chiều cao tối ưu khi trưởng thành.
- Thể chất của trẻ có thể không đồng đều, đặc biệt là nếu sự phát triển cơ thể đi quá nhanh mà trẻ không thể theo kịp sự phát triển của các chức năng cơ thể khác.
Ảnh hưởng tâm lý:
- Trẻ em dậy thì sớm có thể cảm thấy bối rối, tự ti hoặc khó hòa nhập với bạn bè cùng lứa tuổi. Việc có cơ thể trưởng thành trong khi tâm lý chưa đủ chín chắn có thể khiến trẻ cảm thấy áp lực.
- Tâm lý của trẻ có thể bị ảnh hưởng nếu không được sự hỗ trợ và tư vấn đầy đủ từ gia đình và người xung quanh.
5. Cách xử lý khi trẻ dậy thì sớm
Khi nhận thấy các dấu hiệu dậy thì sớm, phụ huynh cần đưa trẻ đến các cơ sở y tế uy tín để thăm khám và chẩn đoán đúng đắn. Việc can thiệp y tế sớm có thể giúp hạn chế những tác động tiêu cực của việc dậy thì sớm.
Phương pháp điều trị:
- Điều trị bằng thuốc: Một số loại thuốc có thể được chỉ định để làm chậm quá trình dậy thì. Chẳng hạn, thuốc kích thích hoocmon có thể giúp trì hoãn sự phát triển của cơ thể.
- Can thiệp phẫu thuật: Trong một số trường hợp, nếu có sự bất thường về tuyến nội tiết, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật để loại bỏ các khối u hoặc vấn đề bất thường.
- Tư vấn tâm lý: Trẻ em dậy thì sớm cần được hỗ trợ tâm lý để giảm thiểu sự lo lắng, căng thẳng và giúp trẻ phát triển một cách cân bằng.
6. Lời khuyên cho phụ huynh
Để đảm bảo rằng quá trình dậy thì của trẻ diễn ra một cách khỏe mạnh và tự nhiên, phụ huynh cần theo dõi và tạo điều kiện cho trẻ phát triển một cách toàn diện. Ngoài việc cung cấp chế độ dinh dưỡng hợp lý, cha mẹ cũng nên giúp trẻ có thói quen sinh hoạt lành mạnh, như tập thể dục, ngủ đủ giấc và giữ tâm lý thoải mái. Điều quan trọng hơn cả là luôn trò chuyện và hỗ trợ trẻ trong giai đoạn chuyển mình này.
5/5 (1 votes)